KEŞİF / MUKAYESELİ KEŞİF NEDİR ?

KEŞİF

İnşaat sektöründe kullanılan bir terim olan keşif, daha önceden metrajları yapılmış (Poz No.) imalat kalemlerine ait miktarların    güncel birim fiyatları ile çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamıdır.   

Bu birim fiyatlar belirlenirken Kamu Kurum ve Kuruluşları ( ÇŞB, MSB, TEDAŞ vb) tarafından yayınlanan imalat kalemlerine ait Poz No. Ve bu Pozlara ait   güncel  birim fiyatlar kullanılır.

Özel Pozlara  ait birim fiyatlar oluşturulurken gerekli piyasa araştırması yapılarak ortalama bir bedel belirlenir. Bu bedele genel gider ve müteahhit karı da eklenerek poza ait özel birim fiyat oluşturulur.

Daha önceki yazımızda metrajın öneminden bahsetmiştik. Aynı şekilde yapım işlerinde keşif yapılmasının önemi de küçümsenemez. Keşif, proje toplam maliyetinin  belirlenmesin de, işin seyri esnasında proje değişikliklerinden kaynaklanan imalat miktarları arasında ki tutar farkların hesaplanmasında, iş artış ve eksiliş miktarlarının hesaplamasında büyük kolaylıklar sağlamaktadır.

Keşif hesaplamalarının en önemli kısmı “MUKAYESELİ KEŞİF” veya “İŞ ARTIŞ / AZALIŞ” hesaplarıdır.

Günümüz de yapım işlerinde mukayeseli keşif yapılması neredeyse bir zorunluluk haline gelmiştir.  Bunun sebebi ise işin seyri esnasında projede yapılan değişikliklere bağlı olarak imalat kalemlerinin miktarlarında ki artış ve eksilişlerdir.  Bu artış ve eksilişlerden kaynaklanan tutar farkları hem işveren/idare açısından hem de yüklenici açısından büyük önem arz etmektedir.

İş başlangıcında yapılan maliyet çalışmaları ile bir bütçe belirlenir. Bu bütçe dahilinde bir bedel karşılığı yüklenici ile sözleşme yapılır ve işe başlanır.  Mevzuatımız gereği, iş artış oranları anahtar teslim götürü bedel işlerde sözleşme bedelinin %10’u , birim fiyatlı işlerde ise sözleşme bedelinin %20 si olarak belirlenmiş ve bu oranların üzerine çıkılamayacağı belirtilmiştir. Bu oranların aşılması durumunda işveren/idare ile yüklenici arasında sorunlar çıkabileceği gibi işin ilerlemesi anlamında da zaman kaybına yol açacaktır.  Bu yüzden işin başlangıcından sonuna kadar imalat kalemlerinde meydana gelen artış ve eksiliş hesaplarının çok dikkatli bir şekilde yapılması gerekmektedir. 

  

MUKAYESELİ KEŞİF (İŞ ARTIŞ / İŞ AZALIŞ) HESAPLARI

İdare/işveren tarafından ihtiyaç doğrultusun da işin seyri esnasında proje de değişiklik yaparak herhangi bir iş kalemini iptal etmesi ve/veya sözleşme dışı bir iş kaleminin yapılmasını isteyebilir. Bu tür durumlar da, iptal edilen veya yeni yapılacak olan iş kaleminin miktarı hesaplanarak varsa ilgili Poz numarasına ait birim fiyat ile yoksa piyasa araştırması yapılarak ilgili iş kaleminin tutarı hesaplanır.

Birim fiyatlı işler de imalat kalemleri miktarları ihale aşamasında belirlendiği için iş artış bu hesapların yapılması kolaydır. İptal edilen iş miktarı direkt olarak sözleşme bedelinden düşülür.  Yeni yapılacak olan iş kalemi de miktarı hesaplanarak birim fiyatı belirlenir.

Ancak anahtar teslim götürü bedel sözleşmeler de bu işlem biraz daha karışıktır. Bu yüzden azami dikkat gerekmektedir.

Anahtar teslim işlerde de yukarıda bahsetmiş olduğumuz yol aynen izlenir. Ancak bu tür işlerde imalat kalemleri ile ilgili birim fiyatlar yerine ödemeye esas teşkil eden yüzdeler vardır. Bu yüzdeler pursantaj olarak adlandırılmaktadır.  Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta burasıdır. Pursantaj sadece ve sadece ödemeye esas orandır, iş kaleminin gerçek değeri değildir. Bu yüzden mukayeseli keşif hazırlanırken, iş artış / iş azalış olan iş kaleminin birim miktar ve fiyatı tespit edilerek,   tutar hesaplanmalı ve sözleşme bedeli üzerinden veya iş kalemi bazında ilgili bedel üzerinden ilk sözleşme bedeline  oran lama yapılarak yeni pursantaj oranı bulunmalıdır.   

Örneğin; Yaklaşık maliyeti 1.000.000,00 TL olarak hesaplanmış bir yapım işi ihalesi %20 tenzilat ile 800.000,00 TL bedel ile anahtar teslim götürü bedel  üzerinden sözleşmesi yapılmıştır.

İşin seyri esnasında sözleşmeye esas mahal listesi ve pursantaj tablolarında olmayan bir kaleminin yapılması istenmektedir.

Bu durumda öncelikle iş kalemine ait metraj çıkarılır. 1.000 m2

Bu iş kalemine ait ilgili poz ve birim fiyatı tespit edilir.  15 TL

(1-   Birim fiyat  kitaplarında pozun karşılığı yok ise piyasa araştırması yapılır.)

(2-   Birim fiyat kitaplarından alınan fiyatlar %25 müteahhit karı dahil ve tenzilatsız fiyatlardır.)

Tespit edilen bu birim fiyattan ihale aşamasında yapılan tenzilat oranı düşülerek ödemeye esas birim fiyat bulunur.

Ödemeye esas birim fiyat                : 15-(15*20/100) = 13 TL

Ödemeye esas bedel                         : 1.000*13 = 13.000,00 TL

Ödemeye esas pursantaj (%)          : 13.000/800.000 =  0,01625

NOT :   Piyasa araştırması ile birim fiyat tespitinde teknik şartnamede bulunan özellikler dikkate alınarak en az 3 ayrı teklif alınmalı ve idareye sunulmalıdır.

bgateknikdanismanlik@gmail.com